Jedyne, co mają Czesi i Polacy wspólnego odnośnie jabłek, jest niedbała wymowa, gdzie zamiast „jabłko” wymawia się „jabko”.

W Polsce jest jabłko nieoficjalnym owocem narodowym. W Czechach jest jabłko … no .. po prostu jabłkiem. Chcecie dowód? Podczas gdy w Czechach możecie sobie zjeść jabłko czerwone, żółte lub kwaśniejsze zielone, w Polsce będziecie potrzebować doktorat z biologii.

Macie tu bowiem renety, antonówki, jonatany, malinówki, jonagoldy, gały, goldeny, szampiony i dalsze i dalsze… Nie że nie byłoby w Czechach tych gatunków. Ale przeciętny Czech przypomni sobie oprócz o zielonych i czerwonych maksymalnie o goldenach. Natomiast każda polska gospodyni wam natychmiast wyjaśni, że te są najlepsze do jedzenia, tamte do sałatki, te do placka (czy przez przypadek szarlotka nie jest ciastkiem narodowym?), tamte do kompotu …

Ale przynajmniej zawsze możemy tu oraz tam (albo nie możemy?) zmieszać jabłka z gruszkami.

Ja, ponieważ pochodzę ze starej szkoły, nie toczyłam wojny feministycznej, a po ślubie przyjęłam nazwisko męża, a ponieważ mieszkamy w Polsce, nie dodałam zakończenia -ová. Wyobrażacie to sobie w urzędzie? „Bednarzová, ale napisane po polsku, tj. RZ, ale z  V i z A z kreseczką na końcu …” Dziękuję bardzo.

Ale kiedy jestem w Czechach, przedstawiam się w nieoficjalnych sytuacjach jako „Bednářová”. Na szczęście to działa – byłoby gorzej, gdyby mąż nazywał się Brzęczyszczykiewicz.

Powiedzmy dla porządku od razu na początku, że ten wpis prawdopodobnie nie powstałby, gdyby nie było mojej osobistej antypatii do tej przyprawy. Chyba do śmierci będę dotknięta sosem koperkowym z knedlikiem i jajkiem ze szkolnej stołówki i rozgoryczona z powodu wychowawczyni, która mnie zmusiła, żeby to zjeść na przekór mojemu protestującemu żołądkowi.

Ziemniaki są w Polsce wdzięcznym dodatkiem. Czemu nie. Lubię je. Ale tylko do momentu, zanim ktoś tuż przed podawaniem nie posypie ich koperkiem.
Pasta z serka białego i świeżego szczypiorku jest również fajna. Więc czemu ją psuć koperkiem?
Tak samo dip czosnkowy. Nawet nazywa się czosnkowy, a nie koperkowy.
I do zupy też mi go nie musicie wrzucać…
O tym, że w restauracji dostałam posypanego koprem łososia, nawet nie mówię.
O kurczę, jest wszędzie.
I specjalna miseczka z koperkiem stojąca obok solniczki oraz pieprzniczki, gdyby tego koperku ktoś miał za mało…

A do tego mąż, który go sobie sypie garściami i mówi przy tym: „Mniam, weź sobie też, jaki jest ten koperek zdrowy i pyszny.”

Rekruter: Dzień dobry, szukamy księgowej z czeskim.
Ja: Ale ja jestem programistką.
Rekruter: Nie szkodzi, wszystko Panią nauczymy.

Nie ma tygodnia, żeby do mnie nie napisał jakiś rekruter, że szukają kogoś z czeskim. Wygląda na to, że Czechy takie małe, że w nich po prostu brakuje pracowników. Więc całą robotę eksportują do Polski. Księgowość, obsługa klienta, obsługa czeskiego rynku.

Rynek pracy w dużych polskich miastach zajęty jest przez korporację. Ponieważ do Polski importuje się praca nie tylko z Czech, ale też z reszty Europy. Nie twierdzę, że Czechy są bajkową ziemią, gdzie ludzie prowadzą z zadowoleniem malutkie firemki, które zaopatrywują rynek cudownymi domowymi produktami i usługami. Też tam oczywiście korpo-pracę można znaleźć. Ale pewnie nie w takiej miarę.

Bo gdzie ty pracujesz, jak nie w korpo?

Raczej skorzystaj pierwszy, bo druga strona cię pewnie chce oszukać.

Tak mogłoby brzmieć credo, którym się kieruje sporo Polaków – jak dla mnie. Nie pierwszy raz spotkałam się z tym, że wyszłam w dyskusji na naiwniaczkę, ponieważ zakładałam, że druga strona podchodzi do tematu uczciwie. A dla mnie to jest normalne podejście – tak samo, jak ja nie mam w zwyczaju oszukiwać ludzi, zakładam, że inni też nie mają. I ciągle w to nie wątpię, nawet u Polaków. Bo nie pamiętam, żeby mnie w Polsce ktoś oszukał. Ale ile było tych, którzy przed tym ostrzegali!

A dużo Polaków idzie dalej, podążając za tą ideą: Skoro druga strona ma w planie oszukiwać, zarobić na mnie, wykorzystać mnie, to ja muszę być mądrzejszy i wykorzystać sytuację jako pierwszy.

Oto komentarze osób z mojego otoczenia:

Kiedy miałam darmowy obiad w restauracji: „Weź sobie to najdroższe z menu!”
Kiedy firma opóźniała się z wypłatą, bo cash flow im nie wyszedł: „Szef ci nie płaci, bo nie chce a sam sobie funduje urlop na Karaibach.”
Kiedy dałam koleżance pieniądze, bo była w ciężkiej sytuacji życiowej: „Ona ci tylko napisze a ty jej dasz kasę?! Szalona jesteś?”
Kiedy zapłaciłam za logo: „Ile wydałaś? Pewnie i tak to zrobił w dwadzieścia minut…”

W Czechach za czasów komuny było hasło „Kto nie kradnie, okrada rodzinę”. Ale wydaje mi się, że w Polsce to podejście jakoś utrzymuje się też u młodszych generacji…

25 października 2019

Co chce Polak powiedzieć X Co Czeszka usłyszy:

Jesteś odporna. X Jesteś obrzydliwa.
Widać ci kozę. X Widać ci cyc.
Popieram, że jesteś piękna. X Zaprzeczam, że jesteś ładna.
Pięknie pachniesz! X Ładnie śmierdzisz.
Umiem być żarliwy. X Umiem być zazdrosny.
Czas z tobą jest bezcenny. X Czas z tobą jest bezwartościowy.
Jesteś miła, nie chytra. X Jesteś miła, nie inteligentna.
Jesteś fajna dziewką. X Jesteś fajna dziwką.
Szukałem ciebie cały czas. X J*bałem ciebie cały czas.

Też uważajcie, jak sobie będziecie randkę umawiać – żebyś nie myślał o kwietniu a ona na ciebie czekała dopiero w maju (květen).
Bezpieczne zdanie w obuch językach: Jesteś piękna, napijemy się wina?

Czcigodny Ojcze, zgrzeszyłem. Wypiłem kompot zamiast go zjeść.

Kompot się je, prawda? Jemy go, przynajmniej Czesi, ze względu na zawarte w nim owoce. Do obiadu jest podawany w miseczce obok talerza. A jeśli jest tam też trochę słodkiego kompotowego soku, jest to bonus, te dwa łyki się wypije na koniec jak słodką kropkę. (nie ma czegoś takiego jak słodka kropka, ale bym to zostawiła, bo brzmi uroczo :D)

Ale Polacy nie jedzą kompotu. Oni go piją. Rozrzedzą kompotowy sok i hop z tym do szklanek. Owoce zostaną w najlepszym razie też zjedzone, ale ile razy już widziałam, jak są wyrzucane…

Kompot do picia to w Polsce takie zjawisko, że można go znaleźć nie tylko w stołówkach szkolnych, ale często też w menu. Jak doszło do takiego jadalnego błędu, Bóg jeden wie…

Pierwotnie ten artykuł miał być o tym, jak zaprezentować światu pupę. Ale to mogę streścić w dwóch zdaniach i nie będzie to nic nadzwyczajnego: W Czechach kobieta może naturalnie urodzić dziecko, które jest ułożone pośladkowo. W Polsce takie przypadki idą bezkompromisowo pod nóż. Na cesarkę, Jezu, nie na ścięcie.

Zamiast tego porównamy politykę społeczną, a konkretnie politykę rodzinną. Nie okłamujmy się, dziecko uwiera rodzinny budżet w obu krajach. I nie mam tu na myśli zakupów wszystkich tych gadżetów dla dzidziusia. W którym kraju budżet rodziny stoi lepiej?

Sam macierzyński trwa w Czechach 28 tygodni i matka otrzymuje około 70% wynagrodzenia netto. Jeśli jednak zarabia powyżej średniej krajowej, wypłacany procent jest nieco mniejszy. Po tym okresie może iść (ona lub ojciec) na urlop rodzicielski. Ten trwa od dwóch do czterech lat – długość wybierają rodzice. Jako wsparcie finansowe na urlopie rodzicielskim służy kwota 220 tysięcy koron, czyli ok. 35 tysięcy złotych (w przygotowaniu jest podwyżka na 300 tysięcy koron, co w przeliczeniu daje ok. 50 tysięcy złotych). Ta kwota jest wypłacana w postaci miesięcznych zasiłków, a całość rozliczana jest według wybranej długości urlopu.

W Polsce urlop macierzyński to 26 tygodni, ale większość matek łączy go z rodzicielskim, który trwa 30 tygodni. W takiej kombinacji kobieta pobiera 80% swoich miesięcznych zarobków. A potem, kiedy dziecko kończy rok? Potem nic, miła mamo. Albo będzie utrzymywał cię mąż, albo wracaj do pracy. Jedyny ratunek to 500+ przy więcej dzieciach. Ale ale, jesteśmy przed wyborami, więc jakąś tę złotówkę rodzina już przy pierwszym dziecku dostanie.

Zanim to zdanie dokończymy, umieśćmy je w kontekście.

Relacje między Czechami i Polakami ewoluują. Z dosłownego konfliktu wojennego tuż przed drugą wojną światową (kiedy Polska wykorzystała okupację czeskich Sudetów przez Hitlera i wzięła sobie kawałek), przez uczestnictwo (nakazane) w okupacji Czechosłowacji w ’68, aż do dzisiejszego, nazwijmy to „europejskiego” współistnienia.

Polska przeszła przez inną historię niż Czechy i do 20 wieku była raczej zacofanym państwem, z punktu widzenia przemysłowego giganta, jakim była Czechosłowacja. Do tego, po drugiej wojnie światowej nastąpiła całkowita dewastacja kraju. Znalazło to również odzwierciedlenie w postrzeganiu Polaków, którzy „porywają” ludność czeską na przymusową budowę Warszawy. Moja babcia wyrosła w fakcie, że z Polakami, taką hołotą, lepiej nie obcować.

Moi rodzice pamiętają, jak biedni Polacy z PRLu jeździli do nas po Lentilki i śpioszki. A jak do cholery dobrze potrafili wszystko przehandlować. Chociaż byliśmy pod radziecką dominancją wszyscy, Czesi w tej hierarchii patrzyli na Polaków z góry. Ale okupacji wtedy ani dziś nikt jako krzywdy nie postrzega (to po prostu byli Ruski).

A trzydzieści lat po zamachu, kiedy się siły gospodarki wyrównały, Czesi regularnie zajmują u Polaków pierwsze miejsce w popularności. Ponieważ są tacy śmieszni z tym swoim językiem, w porównaniu z innymi sąsiadami są niegroźni, mają dobre piwo, Kofolę i Lentilki. A na odwrót? W czeskich sondażach ledwo mogą z pierwszego miejsca strącić Słowaków, ale źle im się też nie wiedzie. Nadal są trochę szalonymi owieczkami bożymi, nie potrafią się zachowywać w górach, ale trudno powiedzieć o jakiś antypatiach

Ojej, katarek. Ból zęba. Naciągnięty mięsień. Jakie są w Polsce możliwości?

1) NFZ – publiczny system opieki lekarskiej. Jest darmowy dla wszystkich, którzy płacą ubezpieczenie zdrowotne – tak samo jak w Czechach. A jak to wygląda w rzeczywistości? Wcześniej sami wrócicie do zdrowia, zanim przyjdzie wasz termin wizyty. Przypada on bowiem w następnym życiu. A jak już jesteście w poczekalni? Spędzicie tam pół dnia, a gdy już dostaniecie się do gabinetu, opieka będzie… jak by to powiedzieć, żeby nikogo nie obrazić? Powiedzmy, że dostaniecie niezbędne minimum z irytującymi dodatkami. Z czeskim system naprawdę nie ma porównania.

2) LuxMed, Medicover i inne prywatne sieci lekarzy, które zazwyczaj dostaniecie jako benefit firmowy. Nowoczesne gabinety, recepcja z uśmiechniętymi Paniami, online rezerwacja wizyt na konkretną godzinę (ale terminy szybko znikają) i z reguły bez czekania. Więc gdzie jest haczyk? Taka maszyneria coś kosztuje, dlatego jedna wizyta musi się zmieścić w kilka minutach. Ponieważ przecież dalsi pacjenci czekają. Hop tam, hop won. Zaliczone, następnego proszę. Podstawowa opieka, ale przynajmniej w ludzkich warunkach.

3) Prywatni lekarze – przygotujcie sobie stówę lub dwie na zwyczajną wizytę. Za luksus trzeba zapłacić – tak bym powiedziała w Czechach, gdzie nigdy nie czułam potrzeby iść do prywatnego doktora. Ale w Polsce te pieniądze z kieszeni po prostu wyrzucę – za to, że zostanę potraktowana jak człowiek, że w poczekalni się nie naczekam, że będę mieć uczucie, że otrzymam odpowiednią opiekę.

A dla porównania, jak to wygląda w Czechach? Na system podobny do NFZ wszyscy wprawdzie narzekają. Bo jest przecież potrzeba na coś narzekać. Ale tak czy owak wszyscy z tego korzystają, ponieważ nawet jeśli wizyta nie zostanie umówiona na jutro, to pacjent będzie dobrze zaopiekowany. Prywatni lekarze są dla burżujów.

Fakt: Godzina ślubu
Czechy: Przed południem
Polska: Po południu

Fakt: 100 gości na weselu
Czechy: Aż tyle? Ale to będzie duże wesele… 50 by nie wystarczyło?
Polska: No dobrze, twoja szwagierka miała 200, więc tym razem nie zaprosimy wszystkich ciotek „z dziesiątej wody po kisielu”

Fakt: Obiad weselny
Czechy: Tylko dla rodziny, wieczorna zabawa dla wszystkich
Polska: Wszystko dla wszystkich

Fakt: Kilka serwowanych gorących posiłków na weselu
Czechy: Zwariowaliście? Kto to będzie jadł?
Polska: Tylko żeby goście nie byli głodni…

Fakt: Suknia ślubna szyta na miarę
Polska: Rzecz standardowa
Czechy: Dla snobów, suknię raczej się wypożycza

Fakt: Rozbijanie naczyń
Polska: Kieliszki
Czechy: Talerzyk

Fakt: Pijemy alkohol…
Polska: … wódkę!
Czechy: … piwo!

Fakt: Zabawa
Czechy: Pogadamy, trochę potańczymy.
Polska: Jedz, pij i tańcz, aż będziesz mieć dość!

Chyba nikt nie lubi chodzić do urzędów. Ale zaskakujące jest, że odwiedzanie polskich urzędów jest do przeżycia. A to dzięki dwóm rzeczom:

Po pierwsze dzięki tradycyjnej polskiej tendencji, aby mieć wszędzie więcej ludzi, niż potrzeba do efektywnej pracy, w urzędach nie ma kolejek! Przyjdziesz, bierzesz numerek i już cię wołają. W najgorszym przypadku jest przed tobą jedna albo dwie osoby. Czy to tylko ja miałam zawsze szczęście? Jedynym urzędem, gdzie były kilometrowe kolejki, był ten zajmujący się rejestracją obcokrajowców. Ale tutaj też potrafiłam ją ominąć, bo Czechy są w Unii, więc mogłam załatwić swoją sprawę w innym okienku.

No właśnie… Czechy są w Unii. Nie do wszystkich urzędniczek dotarła ta informacja, mimo że za rok minie już piętnaście lat. Więc niestety nie uniknęłam już kilka razy małej wymiany opinii na temat konieczności pokazywania paszportu a nie tylko dowodu osobistego. W każdym razie nie zapomnę, kiedy byłam się zarejestrować w sprawie pobytu – dokładnie w tym specjalnym okienku dla UE – podaję dokumencik a pani urzędniczka pyta: „A czy Czechy są w Unii Europejskiej?”

Ale wracając do drugiej kwestii: wbrew wszystkim takim małym nieporozumieniom, polskie urzędniczki (urzędnicy też) są naprawdę miłe. Wyjaśnią, pokażą, nawet się uśmiechną a w końcu też gdzieś na internecie odgrzebią to czeskie Ř do skopiowania, kiedy muszą zapisać moje nazwisko …

Żeby goście nie umarli z głodu! Ponieważ trzy serwowane danie i szwedzkie stoły to za mało. A desery. Głownie, żeby nie umarli z głodu – albo gorzej! Żeby sobie nie pomyśleli, że tego jedzenia jest jakoś mało, nawet jak będą najedzeni do syta.

A co gdyby ktoś nas przyszedł odwiedzić a my nie mielibyśmy schłodzonego piwa? Albo gorzej! Przed przyjściem gości nie odbyłoby się generalne sprzątanie całego mieszkania łącznie z ostatnią szufladką w najbardziej schowanej szafeczce w komórce, której od wieków nikt nie otwierał. Ale goście mogliby.

Nie możesz zorganizować tylko byle jakiej imprezki. Jeśli zaprosisz ciocię Marysię, musisz mieć dla wszystkich miejsca do siedzenia. Z winietkami oczywiście. Więc nie wybierzesz żadnej kawiarni z tanecznym parkietem. Co by sobie tylko goście pomyśleli…

W ogóle, jeśli chciałabyś napisać na zaproszeniu, że zapraszasz „ciocię Marysię” zamiast „Szanowną Panią Marię Nowak”, to niech zostanie tylko twoim marzeniem, dziewczyno. Tutaj jesteś w Polsce i gości trzeba szanować. Co z tego, że to jest takie powściągliwe i niepersonalne.

Dlaczego się tu człowiek musi takimi rzeczami tyle przejmować i nie może w ogóle wyluzować. Naprawdę się wszyscy obrażą?

Na czeski trzeba uważać. Szczególnie, jeśli chodzi o jedzenie. Albo skończycie podobnie jak ja i zamiast chcianych gofrów z bitą śmietaną oraz jagodami, dostaniecie z truskawkami. No i kłóćcie się, że jesteście z Polski i znowu nabraliście się na słówka.

Co dostaniecie, kiedy w Czechach zamówicie:

1) krokiety → smażone ziemniaczane kulki
2) rosół → galaretę
3) jagody → truskawki
4) kotlet z kaszą → wieprzowe mięso z kością i puree ziemniaczane
5) kapustę → jarmuż lub brukselkę
6) buraki → orzeszki ziemne
7) makarony → bucatini (taka długa rurka makaronowa)
8) pierogi → słone pieczywo z nadzieniem w środku
9) zboże → produkty
10) żurawinę → materiał żrący
11) pajdę → kogoś z chorą nogą

Nie obrzydzajcie się, jak ktoś lubi jeść jelito – to kaszanka. A ludzie chcący chrzest nie muszą być religijni, chcą raczej zjeść szparagi. Toast możecie zjeść, to sandwich. Przyprawienie jedzenia po czesku oznacza nie tyle posolenie i popierzenie, co po prostu całe gotowanie. Nie mówcie „ser”, proszę Państwa, bo w ten sposób nieładnie każecie „udać się na dwójkę”. Nie przestraszcie się, jak wam Czesi dają coś czerstwego, wbrew pozorom to będzie świeże. Ale rzeczy, które pachną, już do jedzenia raczej nie są.

Na czeskim weselu jest do dyspozycji beczka (dwie, trzy) piwa – często i wina. Ale wódka? Możesz ją sobie zamówić na barze – barman gdzieś na zapleczu poszuka i wyciągnie zakurzoną butelkę, z której ci ostrożnie nałaje – to dlatego, że nie jest przyzwyczajony nalewać tak małe porcje. Może przesadzam.

Kiedy przyjechaliśmy ostatnio z chłopakiem do moich rodziców, przywieźliśmy butelkę Żubrówki. Rodzice podziękowali i postawili ją obok nieotwartej z zeszłego roku. A nalali nam piwo i wino.

Kiedy przyjechaliśmy z chłopakiem do jego rodziny, ledwo obroniłam się przed trzecią banią pod rząd. Czemu nie chcę? Czy jestem w ciąży? Nie, tylko jestem z Czech.

A wisienka na torcie? Ja sama nie lubię piwa, wolę wino. Podobno jestem „popsutą Czeszką”, tak kiedyś skomentowali na Erasmusie.

Mimo to dwie piąte Czechów udają się na pasterkę. Dlaczego, skoro nie wierzą w Boga? To świąteczna tradycja, tuż obok obżerania się sałatką ziemniaczaną, gorączkowych zakupów w przepełnionych galeriach i oglądania bajek. Większość z nich jakoś nie wie, co tam robić. Ale ksiądz jest do tego przygotowany. Pokazuje gwałtownie rękoma, kiedy stanąć, kiedy klęczeć. A kiedy ludzie są naprawdę niedomyślni, nawet im wprost powie.

A co z Polakami? Dlaczego oni w ogóle chodzą do kościoła? Żeby babcia nie osiwiała? Zostawmy resztę roku, ale na Boże Narodzenie Czesi i Polacy nie różnią się zbytnio. Chociaż Polacy przynajmniej wiedzą, co się dzieje podczas tego W-Fu.

Czech: U nas daje prezenty pod choinkę Jezusek, to znaczy mały Jezus. Jak on się urodził, to ludzie mu dawali prezenty i on teraz obdarowuje grzeczne dzieci. A wy też macie Jezuska?

Polak: Zależy … Tam na Śląsku daje prezenty Dzieciątko, więc to jak wasz Jezusek.

Czech: Świetnie, że to tak samo!

Polak: Ale na wschodzie Dziadek Mróz. I to na Nowy Rok.

Czech: Aha, więc macie dwóch gości do tej roboty…

Polak: To taka wschodniosłowiańska tradycja. A pomaga mu Śnieżynka. A na Kaszubach prezenty nosi Gwiazdor, ten wygląda prawie tak samo jak Dziadek Mróz, ale nie jest aż taki rosyjski.

Czech: A to się wam nie miesza? Tyle chętnych do dawania prezentów…

Polak: Mnie przynosił prezenty Aniołek, a koledze obok Gwiazdka.

Czech: Poczekaj, poczekaj, nie nadążam z liczeniem. To już pięć, sześć?

Polak: Oczywiście najwięcej dzieci pisze list do Mikołaja. A sporo z nich dostaje te takie duże prezenty już szóstego grudnia, reszta zwyczajnie pod choinkę.

Czech: Jak możecie żyć z tyloma postaciami? Kto w takim razie występuje na przykład w reklamach telewizyjnych?

Polak: Kto? Zwyczajnie Santa Claus.

Co takiego?

Aha, te wieże widokowe, to może być problem. Nawet znaleźć w okolicy jakiś porządny kopiec to będzie cud. Dobrze, więc po prostu będziemy chodzić po płaskim.

Co takiego?

Za długa wycieczka? To wolałbyś tylko połowę? Co? Też za długa? Ale przecież z tego by został tylko taki spacerek. Aha, to ma wystarczyć…

Co takiego?

Piwa też nie będzie? A dlaczego? Pojedziemy samochodem? Jak byśmy nie mogli autobusem albo pociągiem … Hm… no to będzie wycieczka.

Co takiego?

Że moglibyśmy zamiast tego iść do galerii na zakupy?

Polacy mają w świecie status wierzącego narodu. Nikt w takim razie nie będzie zaskoczony, kiedy usłyszy rozmowę pełną religijnych słówek. Ale co ma sobie pomyśleć Czech, kiedy słyszy takie rzeczy?

– Jezus się urodził z niepokalanego poczęcia.
– Ludzie chodzą do kościoła, żeby szukać Boga.
– Ksiądz za grzechy daje pokutę.
– Do odpuszczenia grzechu pierwotnego potrzebny jest chrzest.
– Dziecko jest bezcennym darem.
– W Polsce cerkwi prawie nie ma.
– Tu kupicie prasę katolicką.

Można by pomyśleć, że nie byłoby tak gorąco z tą pobożnością. A co takiego w ogóle Czech rozumie?

– Jezus się urodził z niezabrudzonego (nieposr*nego) pocięcia.
– Ludzie chodzą do kościoła, żeby je*ać Boga.
– Ksiądz za grzechy daje mandat.
– Do odpuszczenia grzechu pierwotnego potrzebny jest szparag.
– Dziecko jest bezwartościowym darem.
– W Polsce kościoła akurat nie ma.
– Tu kupicie świnkę katolicką.

Mieszkam w nowo wybudowanym budynku, w starszych nawigacjach jeszcze nie jest zapisany w mapach. Tego się nie spodziewałam. Więc przyjeżdżającym kolegom z Czech bez myślenia zgłosiłam cały adres – ulicę i numer domu oraz mieszkania, powiedzmy 115/3.

A co się stało?

Nawigacja stara się, jak tylko może, ale domu z numerem 115 na danej ulicy nie znajduje. Wtedy koledzy wpisują ulicę i numer 3. Przyjeżdżają pod wyszukane miejsce i … mnie tam oczywiście nie ma.

Więc jeszcze raz, co się stało?

W polskich adresach znajduje się przed ukośnikiem numer domu w ulicy. Za ukośnikiem potem numer mieszkania – ten sam się potem naciska na dzwonkach albo jest napisany na skrzynkach pocztowych, nazwiska nigdzie nie figurują.

W czeskich adresach znajduje się przed ukośnikiem tzw. numer „opisowy” w ramach całego miasta, z ulicą nie ma nic wspólnego. Za ukośnikiem potem numer „orientacyjny” – oznakowanie domu w ulicy. Numer mieszkania nie jest ogłaszany, na dzwonkach i skrzynkach pocztowych są napisane zwyczajnie nazwiska.

Kiedy nawigacja nie była w stanie znaleźć całego adresu 115/3, wpisali koledzy tylko drugą część – tą, która w Czechach oznacza dom w ulicy. A ponieważ dom z numerem 3 już długo na ulicy był, dojechali pod niego. Co z tego, że w rzeczywistości to był numer mieszkania.

Niby numer jak numer.

Pytanie jest proste: Ile razy się tak kelner zapyta?

Przyjdę w Polsce do kawiarni, mam zamiar posiedzieć dłużej. Za chwilę podchodzi kelner, pyta się, czy podać Pani coś do picia.

Zamawiam.

Zwyczajnie wyciągam notebook i zabieram się do pracy. Pojawia się przede mną latté, smoothie albo inna zdobycz nowoczesnej ery.

Stukam w klawisze i sączę z szklanki.

Piję do końca.

Chwilę siedzę z pustą szklanką, ale potem zaczynam się wiercić. Pewnie już podejdzie kelner i będzie się pytał, czy podać coś jeszcze. A jak nic nie będę chciała, będzie oczekiwał, że zapłacę i wyjdę. Inaczej na mnie będzie dziwnie patrzeć. Przecież nie jest możliwe siedzieć bez picia! Albo jeszcze gorzej: zapłacić i zostać.

Albo jest to możliwe? Jestem w Polsce, nie w Czechach. Tutaj nie tylko, że nikomu nie przeszkadza, że przyszłam do kawiarni pracować i kupiłam TYLKO jeden napój. Ale nawet jak miałabym ochotę jeszcze na jeden, obsługa po prostu nie podchodzi. Zostawia mnie, abym umarła z pragnienia.

A o takim komforcie, że wystarczy pusty kufel dać na krawędź stołu a już się zamiast niego pojawia pełny, nawet nie mówiąc …

Ktoś mógłby dziś oponować, że historia jest historią i nie ma sensu w niej grzebać. Ale sądzę, że pewne wzory ciągną się poprzek stuleciami. Czy poznacie swoją stronę w następnej rozmowie?

A: „Kiedy przyjdzie wróg, to wezmę broń i wydalę go za granicy!”

B: „Ja go wyśmieję prosto w twarz.”

A: „A potem mu dam, na co zasłuży.”

B: „A ja potem pójdę na piwo. Ono samo się to jakoś rozwiąże.”

A (do siebie): Jezus, on jest takim tchórzem.

B (do siebie): Czym on się bawi? Tak czy siak znowu przegrają.

Dzień mamy, dzień taty, dzień dziecka, dzień babci i dziadka, dzień kobiet. Wszyscy w Polsce mają swój dzień. Żeby nie przesadzać, te dni są też w Czechach, przynajmniej większość. Popatrzmy jednak bliżej na ten ostatni.

W Czechach dzień kobiet często się jeszcze kojarzy z czasami komunistycznymi, kiedy ten dzień obchodzono w sposob … żenujący i kiedz był dla całej firmy właśnie taką okazją, aby mężczyźni mogli się upić recytując przy tym kobietom wierszyki towarzyskie.

W Polsce wygłąda to dziś inaczej. Idąc w dzień kobiet po ulicy zauważyłam, że co druga kobieta niosła kwiatki i co drugi mężczyzna też niósł kwiatek, żeby dać go tej kobiecie, która jeszcze nie dostała żadnego kwiatka.

A w Czechach dzisiaj? Chyba się na ten dzień patrzy jak na przeżytek czasów przeszłych. Więc rzadko kto go obchodzi. Właściwie najbardziej go chyba obchodzili koledzy z pracy, którzy z tej okazji kupili torcik czekoladowy dla… kolegi geja!

Co słyszy Polak:
– A ch*j! Macie czerstwy chleb?
– Mamy jeszcze dwa, idą dziś do odbytu.
– Fajnie, wezmę jeden. A do tego jedną rozpustną.
– Sorry, ma akurat poruchać. Wycieram to wodą z kibla.
– Poruchać? To ja mam napad. Pójdziemy dziś na to przedstawienie.
– Już tam byłam. Było tam dużo dziwaków.
– Szkoda. Patrz, jakie kupiłam małemu dupaczki!
– To będzie frajer! Już chodzi?
– D*pę!
– Haha… Super w ci*y.
Co mówi Czech:
– Cześć. Macie świeży chleb?
– Mamy jeszcze dwa, szybko się dziś wyprzedały.
– Super, wezmę jeden. A do tego jedną rozpuszczalną (kawę).
– Sorry, ekspres jest zepsuty. Wycieram to wodą z wiadra.
– Zepsuty? To ja mam pomysł. Pójdziemy dziś na to przedstawienie.
– Już tam byłam. Było tam wielu widzów.
– Szkoda. Patrz, jakie śpioszki kupiłam maluchowi!
– To będzie modniś. Już chodzi?
– Tupie!
– Haha… Super dowcipy.

A jest to tutaj.

Największe rozczarowanie z Polski. Dotyczy czekolady. Warto powiedzieć, że polska czekolada je wbrew pozorom smaczna. To tylko polska czekolada sprzedawana w Czechach nie ma z czekoladą wiele  wspólnego.

Ale …

Zwyczajna tabliczka polskiej czekolady ma tylko 90 g zamiast oczekiwanych 100 g.

Czuję się oszukana.

W Czechach Mikołaj chodzi obdarowywać dzieci czekoladą i orzeszkami już wieczór przed swoim świętem. Zawsze w towarzystwie anioła i czarta. Dodatkowo jest bardzo wymagający. Za paczkę słodyczy chce słyszeć piosenkę lub rymowankę. A dla tych niegrzecznych ma cebulę, ziemniaki i węgieł. A niepoprawne przypadki czart bierze od razu do piekła. Albo ich zostawi w domu rodzicom jeszcze jeden rok. Czasami z mokrymi spodniami, tak bardzo potrafi te małe smarkacze przestraszyć. Przeważnie to jest wieczór pełny przedstawień dla całej rodziny.

W Polsce Mikołaj z rozdawaniem prezentów poczeka jeszcze dzień, ale za to porządnie wyskoczy z kasy. Nie jedno małe polskie dziecko dostaje od Mikołaja większe prezenty niż pod choinkę. A czart? Taki brzydal niech zostaje w domu. Właściwie również tego Mikołaja zbytnio nie widać. Prezenty zostawia po poduszką. Znowu wychodzi na jaw, jaką uprzywilejowaną pozycję piekło w Czechach ma – tak samo jak w bajkach robią sobie z niego Czesi jaja, albo pomocne narzędzie. W Polsce jest piekło domem wszystkiego zła.

W każdym razie ma już sens, dlaczego we wszystkich czekoladowych figurkach czarta (tak, takie kupicie tylko w Czechach) po rozpakowaniu z folii aluminiowej znajdziecie znowu i znowu tylko Mikołaja. Będą bowiem z Polski.

… w mieszkaniu. Na klucz.

Dla ciebie jako Polaka to oczywiste? Żeby przyjść do domu, zamknąć drzwi i przekręcić klucz? Dla mnie nie. Mnie zawsze wystarczyło tylko zamknąć drzwi. Czesi się po prostu nie zamykają w domu na klucz.

Przez chwilę myślałam, że Polacy są trochę paranoiczni. Dlaczego miałoby być potrzebne zamykanie się na klucz we własnym domu jak w więzieniu? Ale po przeprowadzce to odkryłam.

Drzwi w Polsce mają klamkę z obu stron. Tak, również z zewnątrz. Te czeskie mają z drugie strony gałkę. Jeśli w Polsce drzwi zostawisz niezamknięte na klucz, ktokolwiek może nacisnąć klamkę i wejść. Teściowa, złodziej, morderca. Przesadzam. A może nie. Nie chcę, żeby ktoś obcy mógł wejść do naszego domu. Więc nauczyłam się używać klucza.

Ale ma to jedną dużą zaletę. Nie mogę zatrząsnąć drzwi i zostawić klucza po drugiej stronie – czy w ogóle wy, Polacy, wiecie, co to za problem, kiedy wasz klucz znajduje się po drugiej stronie drzwi, których nie możecie bez niego otworzyć?

Uważaj! Zmień bieg! Przyspiesz! Wyprzedź go! Zwolnij do cholery!

Nie, to nie jest żadna polska specjalność. To zwykłe zachowanie faceta, który siedzi na fotelu pasażera, kiedy za kierownicą jest kobieta. Cieszę się, że polscy mężczyźni zachowują się w tej sytuacji identycznie jak Czesi. Załamałabym się, gdyby i wtedy byli gentlemanami.

Więc czym się różni jazda po polskich i po czeskich drogach?

Korki? Takie same!

Dziurawe drogi? Takie same!

Kontrole policyjne? Takie same!

Znak koniec i początek miejscowości? No i jesteśmy w domu. Ci, dla których prowadzenie samochodu za granicą jest chlebem powszednim, raczej nie będą zaskoczeni, Polska z pewnością nie jest jedynym państwem, w którym takie znaki występują. Ale ta Czeszka prowadząca auto jest po prostu przyzwyczajona do białej tablicy z nazwą miasta lub wsi, która automatycznie każe jej zdjąć nogę z gazu i zwolnić do pięćdziesiątki. Polska tablica z nazwą miejscowości nie oznacza, że jesteśmy już w terenie zabudowanym. Bez obaw możemy przemknąć dziewięćdziesiątką do momentu, kiedy przed nami nie ukaże się znak z zarysem miasta. Wtedy opłaca się zwolnić.

Chaos w tym robią jeszcze inni kierowcy –

Kierowcy łamiący przepisy? Tacy sami!

– którzy utrzymywanie prawidłowej prędkości mają w nosie.

Co? Na północy?

Chodźmy z powrotem na początek, bo dla Szwedów jest na południu. Nie sądzę, że Czesi byliby słabi w geografii. Ale pytając się, gdzie się znajduje Polska, dostaniecie odpowiedź, że na wschód od Czech. Tak samo jak Słowacja. A dalsze słowiańskie kraje. Tylko może Chorwacja ma to prawo nie być na wschodzie, ale na południu. Ponieważ tam jeździmy nad morze i morze jest przecież na południu.

Pytając się w Polsce, gdzie się znajdują Czechy, dostaniecie odpowiedź, że na południe od Polski. Bo na zachód są Niemcy.

Większość Czechów będzie zaskoczona, jak im pokażecie mapę (albo jej sobie przywołają na pamięć) a sprawdzi, że Polska jest kraj na północy. To się bowiem nie zgadza z zakorzenionym stereotypem, że Czechy są mostem pomiędzy zachodnią i wschodnią Europą. Państwa na zachód od Czech mają uprawnienie, żeby być bogatsze, bardziej nowoczesne i rozwinięte. Państwa na wschód mają uprawnienie patrzeć na Czechy jako na najbardziej rozwinięty kraj z postkomunistycznego bloku. Co ale robić z postkomunistyczną Polską na północy…?

„Heeej, cześć, siemanko…!”

Tak, cześć, również się cieszę, że widzę moich polskich kolegów.

„Co u Ciebie, Kasiu?”

W porządku. Nawet już jestem przyzwyczajona do tego, że imię Katrin chyba niektórym Polakom nie podoba się, jest trudne do zapamiętania albo kto wie co… Więc ze mnie zrobili Kasię. W Czechach byłam Kačką (tak, brzmi to jak kaczka), Kataríną oraz Káją…

Ale teraz to najważniejsze……

Cmok, cmok, cmok! Jeden, drugi i czasami nawet trzeci szybki buziak w policzek.

Znowu zapomniałam, że tak się tu robi. Całujecie się więcej niż Czesi. I ja o tym często zapominam. Nie chcę wyglądać niegrzecznie. Nie mam nic przeciwko temu, aby kogoś pocałować w policzek. Ale jestem przyzwyczajona tylko do szybkiego objęcia, albo częściej do prostego bezkontaktowego „Cześć, co u Ciebie?”. Buziaki zawsze rezerwowałam tylko dla mamy i babci. A objęcie tylko dla najbliższych koleżanek.

„No to narazie, do zobaczenia!”

Uwaga, znowu cmok, cmok, cmok!

…  i użyliście go przeciwko nam.

Polacy mają dużo dowcipów dotyczących języka czeskiego. Spoko. My takich dowcipów o polskim mamy jeszcze więcej.

Ale zabraliście nam nasz dowcip o Słowakach i teraz nim robicie sobie jaja z Czechów. Tego się przecież nie robi!

Polak do Polaka:

„Słuchaj, czy wiesz, jak się po czesku powie wiewiórka?”

„Nie, jak?”

„Drewni kocur!”

„Hahaha…”

Czech do Czecha:

„Hele, víš, jak se řekne slovensky veverka?”

„Ne, jak?”

„Drevokocúr!”

„Hahaha…”

Słowak do Słowaka:

„Hej, pozeraj, vieš, ako sa maďarsky (po węgiersku) povie veverička?”

„Nie, jak?”

„To je jedno, nie je to vtipné.” (Nie ma znaczenia, nie jest to śmieszne.)

Rzekomo dobrego człowieka poznacie według tego, jak się zachowuje w stosunku zwierząt.

Nie wiem, jeśli słyszałam to gdzieś jako cytat. Ale jest to teraz dobry start, od którego mogę zacząć.

Dlaczego?

Ponieważ polszczyzna stawia zwierzęta na takim samym poziomie jak rzeczy. Jest ten mężczyzna a ci mężczyźni. Ale ten kot a te koty (ile razy już się ze mnie śmiali, jak się zapomniałam i użyłam „ci koci”!). Jak te stoły.

Czy to coś mówi o Polakach? Może mielibyśmy się zapytać jakiegoś renomowanego parapsychologa, który przyporządkowałby Polaków do grupy chronicznych egocentryków, którzy o sobie (jako o ludziach) myślą, że są czymś lepszym niż reszta żywych tworów. Przecież tak się pisze również w biblii, nie? Że człowiek był stworzeni jako czereśnia na tarcie. Że jest nadrzędny wobec zwierząt? A że w takim razie tak mocno katolicki naród respektowałby to także w języku? Apropos religii… mamy ten bóg i ci bogowie. Rodzaj męskoosobowy. Więc mamy taki mały powód lingwistyczny, że Bóg jest tylko człowiekiem.

No, chyba tak nie było. Ale nie możemy w ramach sąsiedzkich relacji trochę zażartować? A jeśli oni mogą mnie ciągnąć za uszy przez „te karpy, te słony, te roboty”, mogę ja ich jeszcze ostatni raz zaciągnąć przez „ci psi, ci ptacy, ci bałwani” a od teraz już zawsze używać tej poprawnej formy.

Prawdziwy gentleman:

– pomoże damie z płaszczem

– nie usiądzie, zanim usiądzie dama

– przytrzyma damie drzwi

…

Coś takiego mówiła mi mama, kiedy byłam mała. Ale podobno dzisiejsi chłopcy już się tak nie zachowują. No tak.. to prawda. Przynajmniej nie w Czechach.

Ale potem biedaczka Czeszka przyjeżdża do Polski i zastanawia się, na co chłopcy czekają – dlaczego nie wsiadają do autobusu, przecież ucieknie. Czekają, aż Czeszka wsiądzie jako pierwsza. I co się teraz dzieje? Czy coś nie tak z krzesłem? Ze stołłem? Dlaczego przy tym stole stoi jak kołek? Jesteś damą, dziewczynko, czekają, aż zasiądziesz do stołu jako pierwsza.

Potrafi to być zaskakujące. Czasami i lekko żenujące, ponieważ do czegoś takiego nie jestem przyzwyczajona i pozwalam panom zbytecznie długo czekać, zanim zaskoczę, że to na mnie się czeka.

Potrafi to być miłe. Kiedy ostatnio obcy mężczyzna pomógł wam chętnie i tak spontanicznie z płaszczem?

Potrafi to być uzależniające. Na szczęście nie jestem w tym taka zła jak moja koleżanka, która w Czechach permanentnie dostaje drzwiami w głowę. Bo przyzwyczaiła się do tego, że w Polsce je przytrzymają.

„Umówmy się wstępnie na czwartek, dobrze?”

„Więc wstępnie… zobaczymy się chyba wieczorem.”

„Możemy się wstępnie umówić na wtorek. W poniedziałek do Pani zadzwonię i potwierdzę.”

„Wiesz… może tam pójdę, jeszcze zobaczę.” 

Co te zdania mają ze sobą wspólnego?

To, że naiwna Czeszka zapiszę datę i godzinę w kalendarzu. I potem się dziwi. W tym najlepszym przypadku tylko otrzyma maila/SMS-a chwilę przed spotkaniem, że druga osoba nie zdąży. W tym najgorszym przypadku czeka na miejscu, czeka, czeka… ale daremnie. Przecież nie mówiłem na pewno, że przyjdę, nie? To jaki problem?

I to wszystko przez to magiczne słówko „wstępnie”. Jest niepozorne i Czeszka, która do niego nie jest przyzwyczajona, nie przywiązuje do niego takiej wagi. Błąd.

Chyba od Polaków nie mogę oczekiwać, że zawsze, kiedy (wstępnie) powiedzą, że przyjdą, naprawdę przyjdą. Ale czy to dużo, że chcę, żebyście przynajmniej zawsze napisali, jeśli nie przyjdziecie?

Co mowią Polacy:

„Będziesz coś jeść?”

„Tak. Chleb i na kozi ser żurawinę. Fajnie to pachnie.”

„Dobrze, a co chcesz do picia?”

„Do tej pajdy? Wystarczy woda. Jak dla tego psa, popatrz, jak merda ogonkiem.”

Co słyszą Czesi:

„Będziesz coś jeść?”

„Tak, chleb oraz sraj na cycki, ty kwasie. Fajnie to śmierdzi.”

„Dobrze a co chcesz do c*py?”

„Do tej kuternogi? Woda wystarczy. Jako dla tego psa. Popatrz, jak pieprzy.”

No tak. Polska pełni w Europie rolę mocno katolickiego narodu. Może byłoby lepiej unikać tego stereotypowego tematu. Ale nie mogę. Poza tym to ja miałam jakieś uprzedzenia. Więc na początek tylko takie lekkie napomknięcie:

Polska populacja składa się tylko z trzech typów ludzi:

1. Entuzjastyczni/oddani/którekolwiek-słówko-które-cię-opisuje-jeżeli-należysz-do-tej-grupy katolicy: Kościół katolicki kieruje ich życiem. Chodzą do kościoła, nie uprawiają seksu przed ślubem.
2. Dumni Polacy: Uważają katolicyzm za dumną część polskiej tożsamości. Chodzą do kościoła, uprawiają seks przed ślubem.
3. Zatwardziali ateiści: Są wkurzeni na większość społeczeństwa z powodu ciemnoty ducha. Nie chodzą do kościoła, uprawiają seks przed ślubem. Właściwie… po co w ogóle jakiś ślub?

Pozwolę sobie na takie oszacowanie tego stosunku: 15 % – 70 % – 15 %.

10 reguł Polki odnośnie fryzury grzywki:

1. Grzywka jest częścią fryzury.
2. Może to nie było jasno napisane – grzywka jest dobra do jakiejkolwiek fryzury!
3. Ciągle to nie jest jasne? Bez grzywki nie da się żyć!
4. Grzywka musi być ścięta od linijki. Żadne zęby!
5. Linijki używa się również do określenia długości grzywki.
6. Grzywka kończy się dokładnie 0,085 cm nad brwiami.
7. Jeśli w domu nie ma linijki, to możemy przy obcinaniu użyć garnka, założonego na głowę.
8. Grzywka po prostu musi być wyłącznie idealnie pozioma. Cięcie na ukos to grzech!!
9. Do grzywki najbardziej pasują proste włosy. Im dłuższe, tym lepsze.
10. Grzywka to po prostu polska fryzura narodowa, bądź dumna ze swojej grzywki!

Co mówią Polacy:

„Kogo szukasz?”

„Swoją dziewkę.”

„To twoje dziewka? Ona nie jest mężatką?”

„Jeszcze nie, ale za chwilę będzie. Mam dla niej specjalną fraszkę.”

„Jak bezcenne!”

„Tak, ale muszę jeszcze zapakować majdan i zaplanować drogę.”

„Gdzie?”

„Na zachód. Będzie to długa i fajna droga.”

Co słyszą Czesi:

„Kogo pi*przysz?”

„Swoją dziwkę.”

„To twoje dziwka? Ona nie jest babochłopem?”

„Jeszcze nie, ale za chwilę będzie. Mam dla niego specjalną farsę.”

„Jak bezwartościowe!”

„Tak, muszę ale jeszcze powtórzyć imprezę i zaplanować narkotyki.”

„Gdzie?”

„W toalecie. Będzie to długa i fajna faza.”

Wiosna. Słońce. Fajna pogoda. To oczywiste, że ludzie jeżdżą na rowerze. Tym więcej w tak płaskim mieście, jakim jest Kraków. Do pracy, do szkoły, dla przyjemności.

Ale czegoś brakuje. Więcej niż połowa ludzi wygląda na rowerze dziwnie. I to nie z tego powodu, że kobiety wybrały się w spódnicach. Dopiero aż obok mnie przejedzie dziecko, osiem dziewięc lat, przychodzi mi to do głowy.

Ono nie ma kasku! Jak jego rodzice mogli coś takiego zrobić?! Aha. Bo oni też nie mają kasku. Bo połowa rowerzystów w Polsce nie ma kasku. Ale dlaczego? Może dlatego, że jazda na rowerze nie jest aż takim sportem. Bo rower to chyba bardziej jakiś środek transportu po mieście. Hm… Zapnę kask i jadę dalej.

Zima. Śnieg. Temperatura poniżej zera. To oczywiste, że ludzie jeżdżą na nartach albo na desce. Przynajmiej w Tatrach, bo (jak wiemy) w Polsce jakoś nie ma gór.

Ale czegoś brakuje. No tak. Znowu. Połowa narciarzy bez kasku. Ale narty przecież nie są środkiem transportu po mieście. To prawie sport ekstremalny. To dlaczego nie uważacie na głowę?

O kasku myślałam już za dużo. Wsiadłam bowiem do samochodu, spokojnie zapięłam pas – szanuję przecież swoje życie. I od razu panika. KASK! Brakuje mi kasku!

8 maja to w Czechach święto państwowe. A w tym roku w ten sam weekend wypadł finał hokeja. Czesi oczywiście przystroili swoje samochody flagami. Ci odważniejsi nie wahali się i wyruszyli na rynek, gdzie odbyła się publiczna projekcja, uzbrojeni w dużą flagę na ramionach niczym płaszcz. Ponieważ przecież „Kdo neskáče, není Čech!” – „Kto nie skacze, nie jest Czechem!” 

„To wspaniałe, jak młodzi ludzie pamiętają historię,” pisał pewien zachwycony starszy mężczyzna  w dyskusji internetowej, „popatrzcie tylko, z jaką dumą oni wieszają flagi na samochodach!”

Było mi smutno. I ten smutek mieszał się z litością i wstydem.

„Panie, jakieś święto państwowe jest Czechom zupełnie obojętne. To wszystko przecież z powodu hokeja…”

11 listopada to w Polsce święto państwowe. A Polacy oczywiście wieszają flagi w oknach. Wystarczy obejrzeć się i człowiek widzi całą ulicę ubraną na czerwiono-biało.  Ci odważniejsi wieszają flagi na samochodach.

W tym tygodniu nie odbywał się żaden mecz.

Ma czerwoną czapkę, czerwony płaszcz, długie białe wąsy. Stary męzczyzna, który daje dzieciom malutkie prezenty. To jest przecież Święty Mikołaj!

Ale moment. Ta postać na obrazku, to nie Mikołaj. To oczywiście amerykański Santa Claus. Co on tam robi w reklamie szóstego grudnia?

Dlaczego patriotyczni Polacy przyjęli tę amerykańską ikonę?

Polacy są dumni, bardzej od Czechów. Ale duma Czecha nie pozwoliłaby, żeby zamiast Świętego Mikołaja, albo Ježíška (małego Jezusa), od którego czeskie dzieci otrzymują prezenty pod choinkę, był w Czechach Santa Claus.

Święto szóstego grudnia – Świętego Mikołaja (w Czechach raczej piątego wieczorem), jest w Czechach huczniej obchodzone niż w Polsce. Mikołaj w towarzystwie diabła i anioła odwiedza domy, gdzie mieszkają dzieci. I zależności od tego, czy dziecko było przez cały rok grzeczne, czy nie, to otrzyma albo słodycze i bakalie, albo ziemiaki, cebulę oraz węgiel. A Mikołaj był biskupem, pamiętacie? W takim razie musi przecież wyglądać jak biskup – mitra na głowie, krzyż na piersi i laska w ręce. Żaden duży brzuch ani elfy.

A co ma do roboty w Europie jakiś amerykański Santa Claus?

Mierzę 171 centymetrów, za niska na modelkę, ale mogłabym pracować jako stewardesa.

Lata grałam w siatkówkę, gdzie zaliczałam się do tych mniejszych. A co w normalnym życiu, zapytacie? Złoty środek. Ani za wielka, ani za mała. Taka akurat. Nigdy nie miałam z swoim wzrostem problemów.

Ale Polki są niske. I Polacy również.

Nie chodzi o taki ekstrem, kiedy znajdzie się człowiek wśród Azjatów. Ale ta różnica jest widoczna.

Też statystyki zgadzają się. W zależności od żródła dokładna pozycja różni się, ale wszystkie umieszczają Czechów w pierwszej czwórce. Przeważnie za Holendrami i Duńczykami. Statystyczny czeski mężczyzna podobno mierzy 180 cm, a kobieta 167 cm (ha! jestem lekko powyżej średniej). U Polaków i u Polek to o dwa centymetry mniej.

Liczby w statystyce często nic nie mówią. Ale doświadczenie osobiste tak. Wydaje mi się, że Polacy w swoim wzroście po prostu nie „mierzą wysoko” i ta średnia jest potem powiększona tylko kilkoma wysokimi jednostkami (ci dobrzy gracze siatkówki skądś się muszą brać). Wystarczy rozejrzeć się w tramwaju, w sklepach, na dyskotece …

Po prostu czuję się tutaj trochę jak żyrafa.

Nie chcę się spóźniać. Nie lubię, jak na mnie ktoś musi czekać. Wolę być kilka minut wcześniej.

Polacy nie.

To prawda, że problem z punktualnością mają częściej mężczyźni niż kobiety. Więc jak chłopak zawsze przyszedł późno, myślałam sobie: „Ok, nie podoba mi się to, ale nie będę z tym zbytecznie walczyć, chłopcy po prostu tacy są… Są ważniejsze rzeczy, nie będę się tym aż tyle przejmować.“  I doszło do tego, że godziny spotkania są dwie. Jedna – oficjalna – którą się mówi facetowi i druga – prawdziwa – o której ja chce się naprawdę spotkać. Nie musicie zgadywać, który jest wcześniej. Ale co się później stało? Facet raz przyjdzie o oficjalnej godzinie, kobieta się z tym oczywiście nie liczy … i jest źle: „Dlaczego jesteś późno?“

Ale to nie tylko Polacy. To też Polki. Lekcja czeskiego się zaczyna o wpół do. Dokładnie o tej godzinie siedzi w klasie tylko jeden student(ka). A reszta? To dzisiaj będzie zamiast kursu lekcja indywidualna? Ale nie. Oni przyjdą. Później. Po prostu później. W czym jest problem?

Problemem jest to, że punktualna Czeszka powoli się do tego przyzwyczaja…. i też zaczyna – kurczę – przychodzić później!

Ja: „W Polsce fajnie się jeździ na rowerze, bo jest ona taka płaska…”

Którykolwiek Polak: „Chyba tak…”

Ja: „To ciekawie, że w Polsce są tylko takie malutkie kopce…”

Którykolwiek Polak: „My mamy góry!”

Ja: „Tak? To jakie góry?”

Którykolwiek Polak: „Na południu. Karkonosze i Tatry.”

Ja: „Aha. Akurat że Karkonosze to góry czeskie a Tatry słowackie. W Polsce nie ma gór!”

Którykolwiek Polak: „CENZURA”

Choć by nie wiem jak by to smakowało, jeżeli dacie Polakowi na talerzu jedzenie, które nie wygląda dobrze – na przykład taki „květákový mozeček“ – nie będzie miał ochoty tego zjeść.

„No co ty robisz? Jesteś jak małe dziecko!“

Ale co ja okropnego zrobiłam? Wymieszałam utartą czekoladę z grysikiem, więc zamiast elegancko wyglądających trocinek, które wyraźnie kontrastują z białą kaszą, otrzymałam… taką brązową breję.

Nieodzowną częścią polskiego jedzenia są surówki, które też w Czechach znajdziemy czasami na talerzu jako przystawkę. Ale biada temu, kto zmieszałby surówkę z sosem!